ADHD -School 12 ......

  • Bernadette

    ====================================

    DEZE TEKST IS OOK TE DOWNLOADEN

    ALS MS WORD BESTAND:

    klik hier

    ====================================

    -3- MOGELIJKHEDEN OP HET COGNITIEVE GEBIED

    Op de mogelijkheden die er bestaan op het cognitieve gebied gaan wij niet verder in. Dit laten wij graag over aan de deskundigheid van de remedial teachers. Wel willen we nog enkele korte aandachtspunten noemen:

    ♦ aanpak op niveau van het kind;

    ♦ maak een didactische analyse;

    ♦ stel concrete leerdoelen;

    ♦ volg de juiste leerstapjes;

    ♦ breng structuur in je aanpak.

    Ook willen we graag nog wijzen op het belang van het gebruik van een computer. Het werken met de computer geeft een kind met ADHD veel extra mogelijkheden. Bets Engel hierover in MBD, LEVEN EN LATEN LEVEN (auteurs: Bets en Elout Engel; uitgegeven door Presse-Papier in 1989):

    “De computer is immers consequent, gestructureerd en o zo geduldig. Bij gebruik van de juiste programma's is hij zelfs in staat het kind positief te benaderen en eventueel te belonen. Het kind wordt telkens op een vriendelijke wijze duidelijk gemaakt dat het iets op een andere manier moet aanpakken. Daarbij kan het kind ongestraft eindeloos bepaalde handelingen herhalen.” Een computertaal die erg geschikt is voor kinderen met leerproblemen is ‘logo’.

    -4- MOGELIJKHEDEN OP HET MOTORISCHE GEBIED

    -4.1- DE COMPUTER

    Veel kinderen met ADHD hebben problemen met het netjes schrijven. Voor sommige onderdelen kan het werken met de computer een uitkomst zijn.

    BIJVOORBEELD: JOEL VINDT REKENEN HEEL MOEILIJK. HET WERD NOG MOEILIJKER DOOR ZIJN ONDUIDELIJKE HANDSCHRIFT EN ZIJN GEKNOEI. HIERDOOR MAAKTE HIJ VEEL FOUTEN. NU MAG HIJ ZIJN REKENWERK OP DE COMPUTER DOEN. HET GAAT STUKKEN BETER.

    Ook brieven schrijven en mooie tekeningen maken behoren tot de mogelijkheden. We willen hiermee echter niet zeggen dat het schrijven niet gestimuleerd dient te worden.

    -4.2.- DE GYMNASTLEKLES

    Wanneer de gymnastiekzaal een eindje lopen is, zal dit voor een kind met ADHD veel mogelijkheden in zich hebben om van alles te beleven. Ontelbaar veel prikkels komen op hem af. Bij jou in de buurt zal hij het beste af zijn. Misschien is een hand geven wel noodzakelijk. Wanneer hij hiervoor te groot is, kan het helpen om een rustig kind naast hem te laten lopen, die zijn gedrag goed kan hebben. Bij het omkleden doen zich weer allerlei moeilijke situaties voor. Een vast plekje wat afzijdig van de anderen wil weieens helpen.

    Belangrijk tijdens de gymles zijn de volgende algemene punten:

    ♦ aangeven met merktekens (bijvoorbeeld pionnen) waar de oefening begint en eindigt;

    ♦ het geven van een teken als het kind moet beginnen;

    ♦ de oefening een keer samen doen;

    ♦ de opdracht mondeling door het kind laten herhalen;

    ♦ vroegere lesstof even herhalen;

    ♦ bij spelen: herhaal duidelijk de regels;

    ♦ wat moet het kind doen als het niet aan de beurt is;

    ♦ bij rijtjes de kinderen een nummer geven;

    ♦ voor een hyperactief kind is het belangrijk af en toe tot rust te komen;

    ♦ aan het begin van de les moet alles eigenlijk al klaar zijn;

    ♦ wanneer de kinderen moeten wachten, kunnen ze beter naast dan achter elkaar staan (dit nodigt minder uit tot interacties).

    Omdat een ADHD-kind vaak moeite heeft met automatiseren, is een goede opbouw van de lesstof erg belangrijk. Je kunt de basis van een oefening als beginsituatie nemen. Ook kun je werken in niveaugroepen, waardoor iedereen op eigen niveau kan werken.

    -4.3- IN DE GROEP

    Door de grote motorische onrust van het kind kan zelfs de weg van de klasdeur naar zijn tafel voor vervelende situaties zorgen. Daarom is het belangrijk dat deze weg vrij is. Geen kasten, tafels of andere dingen waar het kind omheen moet. Buurman/ vrouw zijn van een kind met ADHD vraagt extra capaciteiten. Niet alle kinderen kunnen omgaan met het gedrag van een ADHD-kind. Voor het ADHD-kind zelf is het vaak prettiger twee tafels tot zijn beschikking te hebben. Dit geeft hem meer mogelijkheden om te bewegen. Vaak neemt dit een stuk onrust weg.

    -4.4- KORTE TIPS

    TIPS BIJ MOTORISCHE ONRUST:

    ♦ sta geregeld even een motorische activiteit toe;

    ♦ spreek af wanneer motorische onrust niet gewenst is en wijs het kind dan ook op de afspraak;

    ♦ geef regelmatig kleine pauzes tussen op-drachtjes waarin motorische activiteit is toegestaan.

    -5- VlDEO-INTERACTIEBEGELEIDING (VIB)

    Voor een leerkracht met een ADHD-kind in de klas is het lang niet altijd makkelijk om een goede, open relatie met het kind te behouden. Dit geldt vaak in nog sterkere mate voor de ouders van het kind. Dikwijls ontstaat er een situatie waarin de onderlinge contacten verstoord raken. Men is in een negatieve spiraal terechtgekomen en kan alleen nog maar op een negatieve manier

    naar het kind kijken. Deze situatie kan gemakkelijk ontstaan bij een kind met ADHD. Het wordt dan in de optiek van de ander een extreem druk kind dat nooit op zijn beurt kan wachten, er altijd tussendoor schreeuwt en nooit stil kan zitten. De leerkracht is zo langzamerhand overspannen en de situatie dreigt vast te lopen. Ook als dit punt nog niet is bereikt maar als men wel het gevoel heeft dat er iets moet veranderen, is de zogenaamde video-interactiebegeleiding een goed middel om de relatie tussen leerkracht en kind eens scherper te observeren.

    Deze video-interactiebegeleiding is ontwikkeld door de stichting SPIN. Deze afkorting staat voor Stichting Promotie Intensieve thuisbemiddeling Nederland. Deze stichting heeft tot doel om de video-training in Nederland bekend te maken en de hulpverleners daar voor op te leiden. Men ontwikkelde twee trainingen, voor zowel de thuis- als de klassesituatie. De eerste wordt VIDEO-HOMETRAINING genoemd. Hulpverleners komen bij de ouders thuis en analyseren de thuissituatie. De andere training is voor leerkrachten van belang. Dit is de video-interactiebegeleiding. -

    Uitgangspunt van deze training is het herstellen van een positieve communicatie tussen de leerkracht en zijn hyperactieve leerling. Met een camera worden bepaalde klassesituaties opgenomen en de band wordt later teruggedraaid. Samen met een specialistische hulpverlener - in de meeste gevallen is dat een psycholoog of orthopedagoog van de schoolbegeleidingsdienst -wordt de opgenomen situatie besproken om zicht te krijgen op communicatiepatronen die voor verbetering vatbaar zijn. Deze begeleiders zijn door de stichting SPIN speciaal opgeleid en kunnen met kennis van zaken gericht adviezen geven. Er wordt niet alleen gekeken naar het contact tussen leerkracht en leerling maar er worden ook adviezen gegeven die betrekking hebben op het klas-semanagement. Deze vorm van hulpverle-

    ning wordt enkele weken lang gegeven. Gedurende ongeveer een uur per dag wordt er een opname gemaakt van een klassesituatie. Deze beelden worden door de interactiebegeleider bekeken en geselecteerd voor de daaropvolgende keer. Later worden de beelden door leerkracht en begeleider samen bekeken en geanalyseerd.

    Wij kunnen ons goed voorstellen dat zo'n video-interactiebegeleiding bedreigend kan lijken. Er komt een vreemde in jouw klas die ook nog commentaar gaat leveren (en dan vooral op jouw functioneren). Commentaar leveren op het ADHD-kind heeft weinig zin. Jij als volwassene zult je moeten aanpassen aan de situatie en zelf zo nodig veranderen van gedrag! Dit is een hele grote stap die je wellicht niet snel zult nemen.

    Toch willen wij je deze manier in overweging geven. De resultaten van deze interactiebegeleiding zijn, ondanks het feit dat de methode nog niet zo lang geleden ontwikkeld is, zeer goed te noemen, ook op langere termijn. Je krijgt de kans om jouw functioneren te bespreken met een objectief vertrouwenspersoon die je kan wijzen op zaken waar je anders niet bij stil zou staan. Bovendien komt deze vorm van hulpverlening niet alleen het ADHD-kind ten goede: ook de andere kinderen zullen er baat bij

    hebben. Daarnaast kan de begeleider een heleboel tips geven die het jouw als leerkracht makkelijker maken om met de hele situatie te leren omgaan. Kortom: denk er eens over na!

    Een andere, maar misschien ook iets minder bedreigende vorm, is de manier van zelfevaluatie door middel van een videocamera. Je kunt achterin de klas een camera neerzetten en je kiest zelf de momenten die gefilmd worden. Deze filmbeelden kun je na afloop alleen of met een collega kritisch bekijken. Als alternatief voor de videocamera zou je ook een cassetterecorder kunnen gebruiken. Hierdoor mis je natuurlijk wel de non-verbale interactie.

  • Bernadette

    -3- MOGELIJKHEDEN OP HET COGNITIEVE GEBIED

    Op de mogelijkheden die er bestaan op het cognitieve gebied gaan wij niet verder in. Dit laten wij graag over aan de deskundigheid van de remedial teachers. Wel willen we nog enkele korte aandachtspunten noemen:

    ♦ aanpak op niveau van het kind;

    ♦ maak een didactische analyse;

    ♦ stel concrete leerdoelen;

    ♦ volg de juiste leerstapjes;

    ♦ breng structuur in je aanpak.

    Ook willen we graag nog wijzen op het belang van het gebruik van een computer. Het werken met de computer geeft een kind met ADHD veel extra mogelijkheden. Bets Engel hierover in MBD, LEVEN EN LATEN LEVEN (auteurs: Bets en Elout Engel; uitgegeven door Presse-Papier in 1989):

    “De computer is immers consequent, gestructureerd en o zo geduldig. Bij gebruik van de juiste programma's is hij zelfs in staat het kind positief te benaderen en eventueel te belonen. Het kind wordt telkens op een vriendelijke wijze duidelijk gemaakt dat het iets op een andere manier moet aanpakken. Daarbij kan het kind ongestraft eindeloos bepaalde handelingen herhalen.” Een computertaal die erg geschikt is voor kinderen met leerproblemen is ‘logo’.

    -4- MOGELIJKHEDEN OP HET MOTORISCHE GEBIED

    -4.1- DE COMPUTER

    Veel kinderen met ADHD hebben problemen met het netjes schrijven. Voor sommige onderdelen kan het werken met de computer een uitkomst zijn.

    BIJVOORBEELD: JOEL VINDT REKENEN HEEL MOEILIJK. HET WERD NOG MOEILIJKER DOOR ZIJN ONDUIDELIJKE HANDSCHRIFT EN ZIJN GEKNOEI. HIERDOOR MAAKTE HIJ VEEL FOUTEN. NU MAG HIJ ZIJN REKENWERK OP DE COMPUTER DOEN. HET GAAT STUKKEN BETER.

    Ook brieven schrijven en mooie tekeningen maken behoren tot de mogelijkheden. We willen hiermee echter niet zeggen dat het schrijven niet gestimuleerd dient te worden.

    -4.2.- DE GYMNASTLEKLES

    Wanneer de gymnastiekzaal een eindje lopen is, zal dit voor een kind met ADHD veel mogelijkheden in zich hebben om van alles te beleven. Ontelbaar veel prikkels komen op hem af. Bij jou in de buurt zal hij het beste af zijn. Misschien is een hand geven wel noodzakelijk. Wanneer hij hiervoor te groot is, kan het helpen om een rustig kind naast hem te laten lopen, die zijn gedrag goed kan hebben. Bij het omkleden doen zich weer allerlei moeilijke situaties voor. Een vast plekje wat afzijdig van de anderen wil weieens helpen.

    Belangrijk tijdens de gymles zijn de volgende algemene punten:

    ♦ aangeven met merktekens (bijvoorbeeld pionnen) waar de oefening begint en eindigt;

    ♦ het geven van een teken als het kind moet beginnen;

    ♦ de oefening een keer samen doen;

    ♦ de opdracht mondeling door het kind laten herhalen;

    ♦ vroegere lesstof even herhalen;

    ♦ bij spelen: herhaal duidelijk de regels;

    ♦ wat moet het kind doen als het niet aan de beurt is;

    ♦ bij rijtjes de kinderen een nummer geven;

    ♦ voor een hyperactief kind is het belangrijk af en toe tot rust te komen;

    ♦ aan het begin van de les moet alles eigenlijk al klaar zijn;

    ♦ wanneer de kinderen moeten wachten, kunnen ze beter naast dan achter elkaar staan (dit nodigt minder uit tot interacties).

    Omdat een ADHD-kind vaak moeite heeft met automatiseren, is een goede opbouw van de lesstof erg belangrijk. Je kunt de basis van een oefening als beginsituatie nemen. Ook kun je werken in niveaugroepen, waardoor iedereen op eigen niveau kan werken.

    -4.3- IN DE GROEP

    Door de grote motorische onrust van het kind kan zelfs de weg van de klasdeur naar zijn tafel voor vervelende situaties zorgen. Daarom is het belangrijk dat deze weg vrij is. Geen kasten, tafels of andere dingen waar het kind omheen moet. Buurman/ vrouw zijn van een kind met ADHD vraagt extra capaciteiten. Niet alle kinderen kunnen omgaan met het gedrag van een ADHD-kind. Voor het ADHD-kind zelf is het vaak prettiger twee tafels tot zijn beschikking te hebben. Dit geeft hem meer mogelijkheden om te bewegen. Vaak neemt dit een stuk onrust weg.

    -4.4- KORTE TIPS

    TIPS BIJ MOTORISCHE ONRUST:

    ♦ sta geregeld even een motorische activiteit toe;

    ♦ spreek af wanneer motorische onrust niet gewenst is en wijs het kind dan ook op de afspraak;

    ♦ geef regelmatig kleine pauzes tussen op-drachtjes waarin motorische activiteit is toegestaan.

    -5- VlDEO-INTERACTIEBEGELEIDING (VIB)

    Voor een leerkracht met een ADHD-kind in de klas is het lang niet altijd makkelijk om een goede, open relatie met het kind te behouden. Dit geldt vaak in nog sterkere mate voor de ouders van het kind. Dikwijls ontstaat er een situatie waarin de onderlinge contacten verstoord raken. Men is in een negatieve spiraal terechtgekomen en kan alleen nog maar op een negatieve manier

    naar het kind kijken. Deze situatie kan gemakkelijk ontstaan bij een kind met ADHD. Het wordt dan in de optiek van de ander een extreem druk kind dat nooit op zijn beurt kan wachten, er altijd tussendoor schreeuwt en nooit stil kan zitten. De leerkracht is zo langzamerhand overspannen en de situatie dreigt vast te lopen. Ook als dit punt nog niet is bereikt maar als men wel het gevoel heeft dat er iets moet veranderen, is de zogenaamde video-interactiebegeleiding een goed middel om de relatie tussen leerkracht en kind eens scherper te observeren.

    Deze video-interactiebegeleiding is ontwikkeld door de stichting SPIN. Deze afkorting staat voor Stichting Promotie Intensieve thuisbemiddeling Nederland. Deze stichting heeft tot doel om de video-training in Nederland bekend te maken en de hulpverleners daar voor op te leiden. Men ontwikkelde twee trainingen, voor zowel de thuis- als de klassesituatie. De eerste wordt VIDEO-HOMETRAINING genoemd. Hulpverleners komen bij de ouders thuis en analyseren de thuissituatie. De andere training is voor leerkrachten van belang. Dit is de video-interactiebegeleiding. -

    Uitgangspunt van deze training is het herstellen van een positieve communicatie tussen de leerkracht en zijn hyperactieve leerling. Met een camera worden bepaalde klassesituaties opgenomen en de band wordt later teruggedraaid. Samen met een specialistische hulpverlener - in de meeste gevallen is dat een psycholoog of orthopedagoog van de schoolbegeleidingsdienst -wordt de opgenomen situatie besproken om zicht te krijgen op communicatiepatronen die voor verbetering vatbaar zijn. Deze begeleiders zijn door de stichting SPIN speciaal opgeleid en kunnen met kennis van zaken gericht adviezen geven. Er wordt niet alleen gekeken naar het contact tussen leerkracht en leerling maar er worden ook adviezen gegeven die betrekking hebben op het klas-semanagement. Deze vorm van hulpverle-

    ning wordt enkele weken lang gegeven. Gedurende ongeveer een uur per dag wordt er een opname gemaakt van een klassesituatie. Deze beelden worden door de interactiebegeleider bekeken en geselecteerd voor de daaropvolgende keer. Later worden de beelden door leerkracht en begeleider samen bekeken en geanalyseerd.

    Wij kunnen ons goed voorstellen dat zo'n video-interactiebegeleiding bedreigend kan lijken. Er komt een vreemde in jouw klas die ook nog commentaar gaat leveren (en dan vooral op jouw functioneren). Commentaar leveren op het ADHD-kind heeft weinig zin. Jij als volwassene zult je moeten aanpassen aan de situatie en zelf zo nodig veranderen van gedrag! Dit is een hele grote stap die je wellicht niet snel zult nemen.

    Toch willen wij je deze manier in overweging geven. De resultaten van deze interactiebegeleiding zijn, ondanks het feit dat de methode nog niet zo lang geleden ontwikkeld is, zeer goed te noemen, ook op langere termijn. Je krijgt de kans om jouw functioneren te bespreken met een objectief vertrouwenspersoon die je kan wijzen op zaken waar je anders niet bij stil zou staan. Bovendien komt deze vorm van hulpverlening niet alleen het ADHD-kind ten goede: ook de andere kinderen zullen er baat bij

    hebben. Daarnaast kan de begeleider een heleboel tips geven die het jouw als leerkracht makkelijker maken om met de hele situatie te leren omgaan. Kortom: denk er eens over na!

    Een andere, maar misschien ook iets minder bedreigende vorm, is de manier van zelfevaluatie door middel van een videocamera. Je kunt achterin de klas een camera neerzetten en je kiest zelf de momenten die gefilmd worden. Deze filmbeelden kun je na afloop alleen of met een collega kritisch bekijken. Als alternatief voor de videocamera zou je ook een cassetterecorder kunnen gebruiken. Hierdoor mis je natuurlijk wel de non-verbale interactie.